การกินกับการเดินทางเป็นของคู่กัน โบราณว่าไว้เข้าเมืองตาหลิ่ว ต้องหลิ่วตาตาม ไปเที่ยวรัสเซียทั้งทีจะไม่ให้ลองกินอาหารแบบโลคอลได้อย่างไร บทความนี้จึงว่าด้วยอาหารรัสเซียที่ควรกินสักครั้งให้สมกับมาเยือนประเทศนี้ หลายคนดูภาพแล้วอาจจะงงว่าอาหารรัสเซียทำไมถึงแปลกประหลาดอย่างนี้ มีทั้งออกฝรั่ง ออกตะวันออกกลาง ออกเอเชีย ฉะนั้นก่อนเข้าเรื่องของกินควรทำความรู้จักประเทศนี้เสียหน่อย เนื่องด้วยประเทศรัสเซียมีอาณาเขตใหญ่โตมาก ซ้ายติดทวีปยุโรป กลางติดเอเชียกลาง ตะวันตกติดกับเอเชียตะวันออก และมีส่วนเหนือของประเทศติดกับทะเลแถบขั้วโลกเหนือ ทำให้เกิดวัฒนธรรมอาหารที่หลากหลายและน่าสนใจมากๆ ถ้ามีโอกาสได้ไปเที่ยวรัสเซียสักครั้ง อย่าพลาดอาหาร 10 อย่างนี้นะครับ

BEEF STROGANOFF (БЕФСТРОГАНОВ)

จานนี้เรียกว่า “บีฟสโตรกานอฟ” แค่ชื่อก็เวรี่รัสเซียมากๆ แล้ว อาหารจานหลักที่หาได้ทั่วไปในร้านอาหารรัสเซียเป็นจานอาหารจากเนื้อวัว มีเอกลักษณ์คือหั่นเนื้อวัวให้เป็นเส้น (โดยมากใช้ส่วนสันใน) ในซอสครีมและเห็ดเสิร์ฟกับมันฝรั่งบดหรือพาสต้า เมนูนี้ผมลองหลายร้านมากๆ ถ้าจะกินให้อร่อยเนื้อวัวต้องนุ่ม ซอสครีมข้นออกสีน้ำตาล ในหนึ่งคำต้องกินกับมันบดเนื้อเนียนละเอียด

BORSCHT (БОРЩ)

บอชท เป็นซุปสัญชาติยูเครน (Ukraine) ที่กลายเป็นส่วนหนึ่งของอาหารรัสเซียไปแล้ว หากินได้สะดวกตามร้านอาหารรัสเซียทั่วไป เป็นซุปที่มีเครื่องเคราเยอะแยะที่ฝรั่งเรียกว่า Hearty soup มีพื้นฐานมาจากหัวบีทรูทที่มีสีแดงม่วง ทำให้น้ำซุปมีสีออกสีแดงม่วงไปด้วย

ซุปมีความกลมกล่อมเข้มข้นจากการเคี่ยวกับเนื้อสัตว์ ซึ่งโดยมากจะใช้เนื้อวัว นอกจากนั้นยังมีผักหลากชนิดที่หั่นเป็นชิ้นลูกเต๋าเล็กๆ เคี่ยวผสมกันไปกับน้ำซุปหวานๆ อีกด้วย นิยมเสิร์ฟคู่กันกับซาวครีมและขนมปังทาไขมันหมู

SHASHLIK (Shashlyk)

เห็นได้ชัดว่าอาหารรัสเซียได้รับอิทธิอย่างมากจากตะวันออกกลาง ‘ชาชริก’ คือบาร์บีคิวเสียบไม้ย่างหรือที่เราคุ้นเคยกันดีกับชื่อ เคบับ (kebab) ชาวรัสเซียนิยมทำอาหารประเภทนี้กินกันในช่วงฤดูร้อน จุดเตาฟืนแล้วนำเนื้อสัตว์หลากหลายชนิดมาหั่นเป็นเต๋าแล้วเสียบไม้ย่าง กินเคียงหอมดองและซอสมะเขือเทศ เราสามารถหากินได้ในร้านอาหารรัสเซียที่ขายอาหารท้องถิ่นอันได้แก่ อาหารจอร์เจีย (Georgian food), หรืออาหารอุซเบกิสถาน (Uzbekistan) เป็นต้น ส่วนเนื้อสัตว์ก็มีให้เลือกหลากหลายตั้งแต่ เนื้อไก่ เนื้อวัว เนื้อแกะ เนื้อหมู และปลาทั้งตัว

CAVIAR (IKRA)

ไข่ปลาคาเวียร์หรือชาวรัสเซียเรียกว่า ไอครา เรียกว่าเป็นอาหารที่สร้างชื่อให้กับรัสเซียเป็นอย่างมาก ถ้าใครถามหาไข่ปลาคาเวียร์ที่ดีที่สุดในโลก คงหนีไม่พ้นที่รัสเซียเป็นแน่

คาเวียร์คือไข่ปลาที่นำมาดองเค็ม สนนราคาของคาเวียร์ที่นี่มีหลายระดับขึ้นอยู่กับว่าเป็นไข่ปลาชนิดไหน ที่เรียกว่าแพงสุดคือคาเวียร์สีดำจากปลาสเตอร์เจียน (sturgeon) กระปุกหนึ่งขนาด 100 กรัมอาจมีราคาสูงถึง 5,000 บาท ส่วนอีกชนิดหนึ่งคือคาเวียร์สีส้มจากปลาแซลมอน (salmon) พบเห็นได้ทั่วไปมากกว่า สนนราคาต่อน้ำหนักก็ถูกกว่า ไข่ปลาคาเวียร์นิยมกินคู่กันกับเครป หรือท็อปบนขนมปังอัดด้วยเนย เป็นจานเรียกน้ำย่อย

RED KING CRAB from Bering Sea

พื้นที่ของรัสเซียทางตะวันออกเฉียงเหนือเป็นเขตหนาวที่สุดที่เรียกว่าไซบีเรีย (Siberia) มีพื้นที่ติดทะเลเบริง (Bering sea) ซึ่งอุดมสมบูรณ์ไปด้วยปูยักษ์หรือ King crab เนื้อปูที่นี่หวานมาก นิยมนำมาย่างง่ายๆ เสิร์ฟขาปูกับซอสเนยตัดรสชาติด้วยน้ำเลมอน หากินได้ไม่ถึงกับง่ายนัก ต้องเป็นร้าน fine dining และแน่นอนว่าราคาก็ต้องแพงตามความยักษ์ของปูเช่นกัน

PELMENI & KHINKALI

เมนูนี้คือเกี๊ยวรัสเซียถือว่าเป็น National dish หรืออาหารประจำชาติรัสเซียเลย แน่นอนว่าได้รับอิทธิพลมาจากเอเชียหรือเส้นทางสายไหมที่มีการติดต่อการค้ากันกับฝั่งเอเชียตะวันออกอย่างประเทศจีนหรือมองโกเลียเป็นแน่ เกี๊ยวที่นี่มีหลากหลายแบบทั้งเล็ก ทั้งใหญ่ เกี๊ยวขนาดเล็กเรียกว่าเปลมินี่ (Pelmeni) แป้งบาง มีไส้จำพวกเนื้อสัตว์ต่างๆ ไส้ปลาแซลมอน ไส้เห็ด หรือไส้มันฝรั่งก็มีให้เลือกสั่ง นิยมกินกับซาวครีม

ส่วนเกี๊ยวที่มีขนาดใหญ่เป็นเกี๊ยวสัญชาติจอร์เจียเรียกว่าไคน์คาลิ (Khinkali) รูปทรงเหมือนเสี่ยวหลงเปาขนาดจัมโบ้ แป้งหนา จุกด้านบนใหญ่ เวลากินจึงใช้มือจับที่จุกด้านบนกินเฉพาะส่วนตัวเกี๊ยวไม่กินจุก แป้งด้านบนไปด้วยเนื่องจากแข็งและแป้งดิบ

BLINI (БЛИНЫ)

บลี(นิ) คือแพนเค้กแป้งบางของชาวรัสเซีย บางจนสามารถเรียกว่าเครปโดยไม่ผิดนัก บลีถือเป็นอาหารจานหลักจานหนึ่งของชาวรัสเซีย นิยมห่อกับไส้ทั้งไส้หวานและไส้คาว ไส้หวานมักจะเสิร์ฟกับแยมหรือซอสช็อกโกแลต ส่วนไส้คาวมีทั้งไส้แซลมอน ไส้เห็ด หรือคาเวียร์เคียงคู่มากับซาวครีม มีให้เลือกกินทั้งข้างทาง ตามร้านเล็กๆ ทั่วไป จนถึงร้านภัตราคารหรู

PLOV (ПЛОВ)

พล็อฟแปลว่าปิลาฟ (pilaff) เป็นข้าวเมล็ดยาวที่นิยมนำมาทำเป็นข้าวอบของชาวตะวันออกกลาง จานข้าวอบจานนี้มีกลิ่นหอมเครื่องเทศตามแบบฉบับตะวันออกกลาง ผมได้ลองชิมข้าวอบแกะจากร้านขายอาหารจอร์เจียรสชาติเข้มข้นดีมาก ใครกลัวเหม็นกลิ่นแกะหรือเครื่องเทศขอรับรองเลยว่ากินได้สบาย ทำให้หายคิดถึงอาหารจานข้าวแบบไทยๆ ได้เป็นอย่างดี

KHACHAPURI

คะชาปุริ = คะชา คือชีส และ ปุริ คือขนมปัง ซึ่งก็คือขนมปังชีสนั่นเอง เป็นอาหารจอร์เจียที่เห็นได้ทั่วไปในรัสเซีย มีหลากหลายรูปแบบทั้งแบบก้อนกลม แบบแผ่นในรูปลักษณ์ของพิซซ่า หรือแบบทรงวงรีที่มีไข่ตอกอยู่ตรงกลาง อาหารประเภทขนมปังยัดไส้ของชาวรัสเซียมีอีกหนึ่งอย่างเรียกว่า Pirozhki เป็นแป้งขนมปังอบใส่ไส้หลากหลายชนิดให้เลือก เรียกว่าเป็น fast food ของคนที่นี่

PKHALI

แต่ดั้งเดิม พาคฮาลิ คือเมนูสลัดผักของชาวจอร์เจีย นิยมนำผักชนิดต่างๆ มาต้ม จากนั้นจึงนำมาบดกับกระเทียมและปรุงรสให้มีลักษณะเป็นปาเต้ ผักที่นิยมใช้กันได้แก่ หัวบีทรูท ผักโขม แครอท และเห็ด กินคู่กับผักชี ถั่ววอลนัท เมล็ดทับทิม และขนมปังกรอบ หากินได้ตามร้านอาหารจอร์เจียที่มีทั่วไปในรัสเซีย