ถ้าพูดถึงของดีประจำจังหวัดราชบุรีก็จะนึกถึงเต้าหู้ดำ โอ่งมังกร สับปะรดบ้านคา ฯลฯ แต่ถ้าพูดถึงอาหารท้องถิ่นของราชบุรี หนึ่งในนั้นต้องมี ข้าวแห้งราชบุรี หรือ ข้าวแห้งดำเนินสะดวก แน่นอน ข้าวแห้งโดยมากเป็นที่รู้จักกันดีในหมู่คนท้องถิ่นหรือคนที่เคยไปเที่ยวราชบุรี แต่สำหรับคนที่ไม่เคยไปอาจจะไม่คุ้นหูเท่าไหร่ หรืออาจะเผลอไปคิดไปว่าเหมือนข้าวต้มแห้งแถบชลบุรีเหมือนฉันก็ได้ เอกลักษณ์ของข้าวแห้งราชบุรีคือข้าวสวยปรุงแยกกับเครื่องที่ปรุงแยกกัน แนวๆ ข้าวแกงราดข้าวนั่นแหละ แต่กับข้าวเป็นกับแห้งๆ เช่น ไก่ หมู ปลา เครื่องในต้ม ไม่ได้มีน้ำซุปแยกไว้ซดเหมือนข้าวต้มแห้ง ที่สำคัญจะกินกับพริกน้ำส้มหรือน้ำส้มพริกดอง แตงกวาหั่นชิ้น และมักจะมีเครื่องทอดเช่น กุ้ง เต้าหู้แผ่น หรือปาท่องโก๋ทอด จึงจะเรียกว่าเป็นข้าวแห้งราชบุรี

 

ต้นกำเนิดของเมนูข้าวแห้งมีหลายที่มา แต่ที่แน่ๆ คือมาจากชาวจีน ว่ากันว่าในสมัยรัชกาลที่ 4 ที่มีการขุดคลองดำเนินสะดวก แรงงานชาวจีนที่มาขุดคลองสมัยนั้นกินข้าวต้มเป็นหลัก แต่เนื่องจากทำงานหนัก การกินข้าวต้มที่มีน้ำโหลงเหลงไม่อยู่ท้อง จึงเปลี่ยนมากินข้าวสวยแห้งๆ ในปริมาณมากขึ้นกับกับข้าวแทน บางที่มาก็ว่าข้าวแห้งเป็นอาหารดั้งเดิมของคนแต้จิ๋วที่กินกันอยู่แล้ว โดยเอาข้าวก้นหม้อมาคลุกกับกับข้าวที่เหลือเล็กๆ น้อยๆ ในตู้ เช่น หมู เป็ด ไก่ แล้วปรุงด้วยซีอิ๊ว น้ำส้มพริกดอง โรยผักชีกระเทียมเจียวเพื่อเพิ่มความอร่อย

 

เรามาลองทำสูตรข้าวแห้งสไตล์ดำเนินสะดวกกันบ้างดีกว่า เลือกเป็นข้าวแห้งไก่เพราะทำง่ายจบในกระทะเดียว สามารถทำกินเป็นอาหารเช้า 4-5 คนได้สบายๆ เริ่มจากการทำไก่ต้มซีอิ๊วในกระทะก่อน เราใช้เนื้อสะโพกเลาะกระดูกหั่นเป็นชิ้นประมาณ 1 นิ้ว ผัดเนื้อไก่ในน้ำมันกับสามเกลอจนเนื้อไก่ตึงตัวและหอมกลิ่นสามเกลอ ใส่ซีอิ๊วดำหวาน ซีอิ๊วดำเค็ม (เราใช้ซีอิ๊วดำตรามอเตอร์ไซด์จากสมุทรสาคร ใครไม่มีใช้ซีอิ๊วดำเค็มยี่ห้อไหนก็ได้) ผัดให้เข้ากัน แล้วเติมน้ำ รอให้เดือดแล้วช้อนฟองทิ้ง ใส่เลือดไก่ลงไป เคี่ยวประมาณ 30 นาทีจนเนื้อไก่นุ่มและน้ำงวดลงครึ่งหนึ่ง

 

เตรียมกุ้งทอดกรอบโดยล้างกุ้งให้สะอาด ซับน้ำให้แห้ง ตัดหนวดและขากุ้งออก พักไว้ เตรียมแป้งทอดกรอบโดยผสมแป้งข้าวเจ้า หัวกะทิ น้ำปูนใส และเกลือสมุทร คนให้เข้ากันดี ตั้งกระทะน้ำมันพืชบนไฟกลาง ชุบกุ้งลงในแป้งทอดกรอบ แล้วนำลงทอดในน้ำมันจนเหลืองกรอบ ตักขึ้นสะเด็ดน้ำมัน รอไว้

 

ทำน้ำส้มพริกดองโดยโขลกพริกชี้ฟ้าเหลืองกับเกลือสมุทรจนละเอียด ตักพริกตำใส่ถ้วย ใส่น้ำส้มสายชูและน้ำตาลทราย คนให้น้ำตาลละลายเข้ากัน เตรียมข้าวสวย เครื่องอื่นๆ ได้แก่ แตงกวา ต้นหอมผักชีซอย กระเทียมเจียวให้พร้อม

 

จัดเสิร์ฟโดยตักข้าวสวยร้อนๆ ใส่ชาม ตักไก่ต้มซีอิ๊วและน้ำพอขลุกขลิก วางกุ้งทอดและแตงกวาใส่บนข้าว โรยผักชีต้นหอมซอย และกระเทียมเจียว เหยาะพริกไทยขาวป่นให้หอมๆ ราดน้ำส้มพริกดองให้ตามชอบ คลุกให้เข้ากันก่อนรับประทาน นี่แหละอาหารเช้าสายบ่ายเย็นแบบง่ายๆ ฉบับชาวราชบุรี

คลิกดูสูตรข้าวแห้งราชบุรี

 

หรือถ้าใครอยากลองกินข้าวแห้งต้นฉบับลองไปหากินแถวคลองดำเนินสะดวกกัน ยังพอมีเจ้าที่ขายอยู่บ้าง หรือถ้าที่กรุงเทพฯ ก็ลองไปสองร้านนี้ได้ค่ะ

ข้าวแห้ง ดำเนินสะดวก
216/3 ถนนบอนด์สตรีท ตำบลบ้านใหม่ อำเภอปากเกร็ด นนทบุรี 11120
เปิด วันจันทร์-ศุกร์ 10:00–17:00 น. (ปิดวันเสาร์-อาทิตย์)
โทรศัพท์: 081-495-0015

ข้าวแห้งเฮียเกียรติ สาขาเพชรเกษม 81
41 ถ.มาเจริญ แขวงหนองค้างพลู เขตหนองแขม กรุงเทพมหานคร 10160
เปิดทุกวัน 8:00–14:00 น. และ 17:00–21:00 น 
โทรศัพท์: 081-874-8824

ข้อมูลจาก เรื่องของอาหาร เรื่องของข้าวแห้ง โดย บล็อกแลกเปลี่ยนเรียนรู้ หอสมุดพระราชวังสนามจันทร์