น้ำเหมี้ยง เป็นอาหารตำรับล้านนาใช้หัวน้ำเหมี้ยง ซึ่งเป็นน้ำที่ได้จากตอนนึ่งเหมี้ยง (ใบชา) แล้วนำไปเคี่ยวจนข้นงวด คนเหนือใช้หัวน้ำเหมี้ยงในการปรุงอาหาร มีรสอูมามิและความฝาดนิดๆ จึงใช้ปรุงแต่น้อย เมนูน้ำเหมี้ยงนี้เป็นเครื่องจิ้มของคนเหนือ ใส่เนื้อหมูผัดกับเครื่องโขลก ได้แก่กระเทียม หอมแดง และกะปิ ผัดให้หอมแล้วจึงเติมน้ำต้มสุก ใส่หัวน้ำเหมี้ยง และใส่ข้าวคั่วเพื่อให้ความหอมและทำให้เครื่องจิ้มข้น หอมอร่อย กินจิ้มกับข้าวเหนียวนึ่ง แคบหมูและพริกแห้งทอด ลำแต้ๆเจ้า

ความพิเศษของข้าวต้มเมืองตากคือ เป็นข้าวต้มเสิร์ฟกับเกี๊ยวกรอบ ส่วนหมูสับนำไปผัดกับผงกะหรี่ ปรุงรส นำราดบนข้าวต้ม เลยเรียกข้าวต้มเมืองตากว่า 'ข้าวต้มผงกะหรี่'

ยวมหรืองวมเป็นผักพื้นบ้านแถบภาคเหนือตอนล่าง (อุตรดิษฐ์ แพร่ และตาก) มีฝักอ่อนรูปร่างคล้ายฝักกระถินแบนๆ ฝักสีเขียวอ่อนเนื้อบางๆ มีรสเปรี้ยวฝาด นิยมเอามากินเป็นผักลาบ ‘ส้า’ ซึ่งหมายถึงยำในภาษาเหนือ สูตรนี้ใส่เนื้อปลาทูโขลกจึงมีรสกลมกล่อม เค็ม เผ็ด เหมาะจะตัดกับรสเปรี้ยวของยวมอ่อนๆ

ขนมจีนน้ำหมู เมนูอาหารเหนือประจำจังหวัดเเพร่ โดยเสิร์ฟเส้นขนมจีนกับซุปกระดูกหมูรสนวลหวานเค็มน้ำปลาร้า หอมเครื่องสมุนไพรอย่างรากผักชี ข่าเเละตะไคร้ ต้มจนกระดุกหมูนุ่ม นิยมกินคู่กับผักลวกเเละน้ำพริกน้ำย้อย เป็นเมนูที่รสชาติไม่จัดจ้านเเต่อร่อยกลมกล่อม

หลนปลาร้าบองรสชาติจัดจ้านนัวด้วยเครื่องปลาร้าบองที่นำไปผัดกับเครื่องสมุนไพรอย่างตะไคร้ กระชายเเละหอมแดง ใส่หมูสับเเละกะทิเคี่ยวให้หอมกินคู่กับผักสดและข้าวเหนียว

หมูสับต้มเกี่ยมบ๊วย” เป็นเมนูซุปร้อนเสิร์ฟในร้านภัตาคารจีนคนจีนมักพูดว่าหมูต้มเกี่ยมบ๊วยที่ดีต้อง “เกี่ยมๆ พังๆ” (เค็มๆ หอมๆ) ซดแล้วคล่องคอ สดชื่น กินตอนเวลาหนาวๆ ได้ความรู้สึกอบอุ่นไปทั่วร่างกาย

แกงพื้นบ้านของชาวล้านนา น้ำแกงขลุกขลิกได้มาจากการต้มกระดูกหมูกับผักกวางตุ้งดอกจนเปื่อยนุ่ม เครื่องแกงมีเพียงหอมแดง กระเทียมและถั่วเน่าโขลกให้เข้ากัน ปรุงรสง่ายๆด้วยเกลือและน้ำมะขามเปียกเพื่อชูรสเล็กน้อย

ใครแอ่วเหนือเป็นต้องได้กินขนมจีนน้ำเงี้ยว ขนมจีนน้ำแกงแดง สีจัดจ้านแต่รสไม่เผ็ดอย่างที่คิด เพราะสีแดงมาจากมะเขือเทศ น้ำแกงรสกลมกล่อมรสกระดูกหมู มีแตะเปรี้ยวจากมะเขือสีดา ข้นคลั่กด้วยเนื้อหมูสับและเนื้อมะเขือเทศที่เปื่อยยุ่ย ที่สำคัญน้ำเงี้ยวต้องมีเลือดไก่และดอกงิ้ว ขนมจีนจานนี้ต้องมีผักเคียงอย่างถั่วงอก ผักกาดดอง พริกแห้งทอด

"น้ำพริกน้ำอ้อย" เป็นเครื่องจิ้มสำหรับผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว เช่น มะม่วง มะปราง มะขาม หรือจะเรียกให้เข้าใจง่ายๆก็คือน้ำปลาหวานของภาคกลางนั้นเอง

"น้ำพริกอ่อง" เป็นน้ำพริกที่ขึ้นชื่อของภาคเหนือ มีส่วนผสมของมะเขือส้มที่นำมาเคี่ยวจนเป็นน้ำขลุกขลิก มีรสชาติที่หวานอมเปรี้ยว เผ็ดนิดๆ รับประทานคู่กับผักสดหรือผักต้มก็ได้

"น้ำพริกปลา" น้ำพริกที่ใส่ปลาช่อนต้ม เป็นน้ำพริกที่ครบเครื่องทั้งพริก กระเทียม หอมแดง และที่ขาดไม่ได้เลยคือปลาร้าและกะปิหมกหอมๆ เพิ่มความนัวให้กับน้ำพริกถ้วยนี้เป็นอย่างดี

เป็นน้ำพริกที่ทำมาจากผักกาดเขียวแก่นำมาดองด้วยข้าวเหนียวและเกลือทำให้มีรสเปรี้ยว แล้วจึงนำน้ำดองและผัดกาดดองเรียบร้อยแล้วไปปรุงรส ทำเป็นน้ำพริกที่มีลักษณะขลุกขลิกเลยเป็น"น้ำพริกน้ำผัก" รับประทานคู่กับ ผัดสดและหน่อไม้ต้ม

น้ำเหมี้ยง เป็นอาหารตำรับล้านนาใช้หัวน้ำเหมี้ยง ซึ่งเป็นน้ำที่ได้จากตอนนึ่งเหมี้ยง (ใบชา) แล้วนำไปเคี่ยวจนข้นงวด คนเหนือใช้หัวน้ำเหมี้ยงในการปรุงอาหาร มีรสอูมามิและความฝาดนิดๆ จึงใช้ปรุงแต่น้อย เมนูน้ำเหมี้ยงนี้เป็นเครื่องจิ้มของคนเหนือ ใส่เนื้อหมูผัดกับเครื่องโขลก ได้แก่กระเทียม หอมแดง และกะปิ ผัดให้หอมแล้วจึงเติมน้ำต้มสุก ใส่หัวน้ำเหมี้ยง และใส่ข้าวคั่วเพื่อให้ความหอมและทำให้เครื่องจิ้มข้น หอมอร่อย กินจิ้มกับข้าวเหนียวนึ่ง แคบหมูและพริกแห้งทอด ลำแต้ๆเจ้า

ความพิเศษของข้าวต้มเมืองตากคือ เป็นข้าวต้มเสิร์ฟกับเกี๊ยวกรอบ ส่วนหมูสับนำไปผัดกับผงกะหรี่ ปรุงรส นำราดบนข้าวต้ม เลยเรียกข้าวต้มเมืองตากว่า 'ข้าวต้มผงกะหรี่'

ยวมหรืองวมเป็นผักพื้นบ้านแถบภาคเหนือตอนล่าง (อุตรดิษฐ์ แพร่ และตาก) มีฝักอ่อนรูปร่างคล้ายฝักกระถินแบนๆ ฝักสีเขียวอ่อนเนื้อบางๆ มีรสเปรี้ยวฝาด นิยมเอามากินเป็นผักลาบ ‘ส้า’ ซึ่งหมายถึงยำในภาษาเหนือ สูตรนี้ใส่เนื้อปลาทูโขลกจึงมีรสกลมกล่อม เค็ม เผ็ด เหมาะจะตัดกับรสเปรี้ยวของยวมอ่อนๆ

ขนมจีนน้ำหมู เมนูอาหารเหนือประจำจังหวัดเเพร่ โดยเสิร์ฟเส้นขนมจีนกับซุปกระดูกหมูรสนวลหวานเค็มน้ำปลาร้า หอมเครื่องสมุนไพรอย่างรากผักชี ข่าเเละตะไคร้ ต้มจนกระดุกหมูนุ่ม นิยมกินคู่กับผักลวกเเละน้ำพริกน้ำย้อย เป็นเมนูที่รสชาติไม่จัดจ้านเเต่อร่อยกลมกล่อม

หลนปลาร้าบองรสชาติจัดจ้านนัวด้วยเครื่องปลาร้าบองที่นำไปผัดกับเครื่องสมุนไพรอย่างตะไคร้ กระชายเเละหอมแดง ใส่หมูสับเเละกะทิเคี่ยวให้หอมกินคู่กับผักสดและข้าวเหนียว

หมูสับต้มเกี่ยมบ๊วย” เป็นเมนูซุปร้อนเสิร์ฟในร้านภัตาคารจีนคนจีนมักพูดว่าหมูต้มเกี่ยมบ๊วยที่ดีต้อง “เกี่ยมๆ พังๆ” (เค็มๆ หอมๆ) ซดแล้วคล่องคอ สดชื่น กินตอนเวลาหนาวๆ ได้ความรู้สึกอบอุ่นไปทั่วร่างกาย

แกงพื้นบ้านของชาวล้านนา น้ำแกงขลุกขลิกได้มาจากการต้มกระดูกหมูกับผักกวางตุ้งดอกจนเปื่อยนุ่ม เครื่องแกงมีเพียงหอมแดง กระเทียมและถั่วเน่าโขลกให้เข้ากัน ปรุงรสง่ายๆด้วยเกลือและน้ำมะขามเปียกเพื่อชูรสเล็กน้อย

ใครแอ่วเหนือเป็นต้องได้กินขนมจีนน้ำเงี้ยว ขนมจีนน้ำแกงแดง สีจัดจ้านแต่รสไม่เผ็ดอย่างที่คิด เพราะสีแดงมาจากมะเขือเทศ น้ำแกงรสกลมกล่อมรสกระดูกหมู มีแตะเปรี้ยวจากมะเขือสีดา ข้นคลั่กด้วยเนื้อหมูสับและเนื้อมะเขือเทศที่เปื่อยยุ่ย ที่สำคัญน้ำเงี้ยวต้องมีเลือดไก่และดอกงิ้ว ขนมจีนจานนี้ต้องมีผักเคียงอย่างถั่วงอก ผักกาดดอง พริกแห้งทอด

"น้ำพริกน้ำอ้อย" เป็นเครื่องจิ้มสำหรับผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว เช่น มะม่วง มะปราง มะขาม หรือจะเรียกให้เข้าใจง่ายๆก็คือน้ำปลาหวานของภาคกลางนั้นเอง

"น้ำพริกอ่อง" เป็นน้ำพริกที่ขึ้นชื่อของภาคเหนือ มีส่วนผสมของมะเขือส้มที่นำมาเคี่ยวจนเป็นน้ำขลุกขลิก มีรสชาติที่หวานอมเปรี้ยว เผ็ดนิดๆ รับประทานคู่กับผักสดหรือผักต้มก็ได้

"น้ำพริกปลา" น้ำพริกที่ใส่ปลาช่อนต้ม เป็นน้ำพริกที่ครบเครื่องทั้งพริก กระเทียม หอมแดง และที่ขาดไม่ได้เลยคือปลาร้าและกะปิหมกหอมๆ เพิ่มความนัวให้กับน้ำพริกถ้วยนี้เป็นอย่างดี

เป็นน้ำพริกที่ทำมาจากผักกาดเขียวแก่นำมาดองด้วยข้าวเหนียวและเกลือทำให้มีรสเปรี้ยว แล้วจึงนำน้ำดองและผัดกาดดองเรียบร้อยแล้วไปปรุงรส ทำเป็นน้ำพริกที่มีลักษณะขลุกขลิกเลยเป็น"น้ำพริกน้ำผัก" รับประทานคู่กับ ผัดสดและหน่อไม้ต้ม